Kerkük’te ‘kaos’ oylaması

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) 15 Eylül’de yapacağını duyurduÄŸu bağımsızlık referandumuna iliÅŸkin krizde yeni bir perde daha açıldı. BaÅŸta Türkiye ve Ä°ran olmak üzere tüm bölge ülkeleri ile dünya devletlerinin de karşı çıktığı referandumun Kerkük’ü de kapsaması tartışmaları sürerken Kerkük Vilayet Meclisi (KVM) dün yaptığı Türkmen ve Arapların boykot ettiÄŸi oturumda kentin, bağımsızlık referandumuna katılma kararı aldı. KVM Türkmen Grubu üyesi Ali Mehdi, “Karara itirazımızı, Irak Anayasa ve Ä°dari Mahkemesi’ne baÅŸvurarak ileteceÄŸiz” dedi. Kerkük Ä°l Meclisinde Kürtlerin 26, Türkmenlerin 9, Arapların da 6 üyesi bulunuyor.      

ABD’nin 2003’te Irak’ı iÅŸgali sırasında Kürt güçleri, Kerkük’ü fiilen ele geçirmiÅŸ, kente yoÄŸun bir Kürt göçü yaÅŸanmıştı. 2005 yılında yazılan Irak anayasasının 140. maddesine göre, Kerkük’ün statüsü devrik lider Saddam Hüseyin döneminde Kerkük’ten zorla göç ettirilenlerin geri dönmesi, ardından Kerkük’te nüfus sayımı yapılması ve kentin statüsü hakkında bir referanduma gidilerek nihai durumun belirlenmesi olarak öngörülüyordu. Ancak çeÅŸitli nedenler ve anlaÅŸmazlıklar sebebiyle bu madde henüz uygulanamadı. BaÄŸdat, Kerkük’ün idari olarak merkezi yönetime baÄŸlı olduÄŸunu belirtirken, Kürtler ve özellikle kentte hakimiyet süren Kürdistan Yurtseverler BirliÄŸi (KYB), Kerkük’ün IKBY’ye ilhak edilmesini talep ediyor. Türkmenler ise buna karşı çıkarak, Kerkük’ün özel bir statüye sahip olmasını istiyor. Kerkük Ä°l Meclisi’nin aldığı karara tepkiler de gecikmedi.

DışiÅŸleri Bakanlığı, “Bağımsızlık referandumunun yapılması zaten baÅŸlı başına bir hata iken bugün KVM’nin Kerkük’ün referanduma dahil edilmesi yönünde aldığı karar,  hatalar zincirine yeni bir halka daha eklemiÅŸ, Irak Anayasasının bir kez daha ciddi ihlalini teÅŸkil etmiÅŸtir” uyarısında bulundu. Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, KVM’nin Kerkük’ün statüsüyle ilgili Irak Anayasası’nın hilafına aldığı 28 Mart ve 4 Nisan tarihli kararlar ile IKBY’nin bağımsızlık referandumu düzenlenmesi yönünde aldığı karara iliÅŸkin görüş ve endiÅŸelerin IKBY ve Irak Merkezi Hükümeti nezdinde dile getirildiÄŸi, Türkiye’nin bu husustaki kaygılarının uluslararası kamuoyuyla da paylaşıldığı hatırlatıldı. DışiÅŸleri Bakanı Mevlüt ÇavuÅŸoÄŸlu’nun 23 AÄŸustos’ta Irak’a düzenlediÄŸi ziyaret sırasında bahse konu edilen referandumdan vazgeçilmesi gerektiÄŸini bir kez daha vurguladığı anımsatılan açıklamada, ÇavuÅŸoÄŸlu’nun özellikle referandumun aidiyeti tartışmalı bölgelere teÅŸmil edilmeye kalkışılmasının taşıyacağı risklere de iÅŸaret ettiÄŸi belirtildi. Bakanlık açıklamasında ÅŸunlar kaydedildi: “KVM’nin kabul edilmesi mümkün olmayan söz konusu kararı, Kerkük’ün asli unsurları olan Türkmen ve Arap gruplar tarafından boykot edilmiÅŸtir. Bu vesileyle, BaÄŸdat Ä°dari Mahkemesi’nin 17 AÄŸustos 2017 tarihinde KVM’nin ve IKBY’nin statüsü tartışmalı bölgelerle ilgili herhangi bir tasarrufta bulunma yetkisinin bulunmadığına hükmettiÄŸini hatırlatırız. Bahse konu tehlikeli hareket tarzının ısrarla sürdürülmesi, IKBY’nin ve Irak’ın çıkarına hizmet etmeyeceÄŸi gibi, uluslararası toplum tarafından da kabul görmeyecek, ayrıca kritik geliÅŸmelerin yaÅŸandığı bu dönemde bölgenin barış ve istikrarına da katkı saÄŸlamayacaktır.” 

TÃœRKMENLER TEPKÄ°LÄ°

Karara Kerkük Türkmenlerinin temsilcileri de tepki gösterdi. Irak Türkmen Cephesi BaÅŸkanı ErÅŸat Salihi, “Anayasal olarak alınan karar aykırı karardır. EndiÅŸemiz büyüktür. Kınama ile bu iÅŸler bitmiyor” diye konuÅŸtu.   

Irak Türkmen Cephesi Yönetim Kurulu Ãœyesi ve Erbil Milletvekili Aydın Maruf da “Bu tek taraflı bir karardır. Aynı Kürdistan bayrağı gibi bir karardır. Bu, oradaki Türkmenlerin veya Arapların tepkisine neden oluyor. O yüzden biz emrivaki siyaseti reddediyoruz” dedi. ITC BaÅŸkan Yardımcısı Hasan Turan, Kerkük Ä°l Meclisi’nde Kürt üyelerin tek taraflı kararıyla alınan referandum kararının anayasaya aykırı olduÄŸunu belirtti.